အခွန်ပေးသွင်းခြင်း ( Payment )
၁။ တစ်ဦးချင်းပုဂ္ဂိုလ်များ(Individual)
- လစာဝင်ငွေရရှိသူအတွက် လစဉ်လစာဝင်ငွေခွန်ကို အလုပ်ရှင်/ ရုံးဌာန အကြီးအကဲ/ ကုမ္ပဏီ မန်နေဂျာတို့က လစာမှဖြတ်တောက်၍ လစဉ် ပေးသွင်း ရပါမည်။
- ပစ္စည်းငှားရမ်းခြင်းမှဝင်ငွေရရှိသူသည် တစ်နှစ်ကျပ်သိန်း(၅၀၀)ကျော်လျှင် ကုန်သွယ် လုပ်ငန်းခွန် (၅%) ကို ပစ္စည်းငှားယူသူထံမှ တစ်ပါတည်းရယူပြီး ကြိုတင်ကုန်သွယ် လုပ်ငန်းခွန် ငွေသွင်းချလန်ပုံစံ ပတခ(ကသခ)-၇ဖြင့် ပေးသွင်းရမည်။ ဝင်ငွေခွန်ကိုမူ သက်ဆိုင်ရာအခွန်ရုံးက အခွန်တောင်းခံလွှာပုံစံ ပတခ(ဝင)-၈ ၊ ဝင်ငွေခွန်ငွေသွင်း ချလန်ပုံစံ ပတခ(ဝင)-၁၉ တို့ကို ပေးပို့လာပြီး(၂၁)ရက်အတွင်း ပေးသွင်းရမည်။ ငွေသွင်းချလန်ကို သက်ဆိုင်ရာ အခွန်ရုံးတွင် ရယူနိုင်ပါသည်။
- အခြေပစ္စည်းမှမြတ်စွန်းငွေအပေါ် ကျသင့်သည့် ဝင်ငွေခွန်ကို သက်ဆိုင်ရာ အခွန်ရုံးက ငွေသွင်းချလန်ပုံစံ ပတခ(ဝင)-၁၉၊ အခွန်တောင်းခံလွှာပုံစံ ပတခ(ဝင)-၈ ဖြင့် ပေးပို့လာ ပြီး (၂၁) ရက်အတွင်း ပေးသွင်းရမည်။
- အခြေပစ္စည်းဝယ်ယူတည်ဆောက်သူအနေဖြင့် သက်ဆိုင်ရာကာလတန်ဖိုးစိစစ်သတ်မှတ်ရေး အဖွဲ့က သတ်မှတ်သည့်တန်ဖိုးအပေါ် ကျသင့်တံဆိပ်ခေါင်းခွန် ၄ ရာခိုင်နှုန်း ပေးသွင်း၍ သက်ဆိုင်ရာအခွန်ရုံးတွင် တံဆိပ်ခေါင်း ထုတ်ယူရမည်။ (ကာလတန်ဖိုးစိစစ်သတ်မှတ်ရေး အဖွဲ့ကသတ်မှတ်မည့် စံနှုန်းများအား Norm ခေါင်းစဉ် link တွင် ဝင်ရောက် ကြည့်ရှုပါရန်) ဝင်ငွေခွန်ကိုမူ သက်ဆိုင်ရာ အခွန်ရုံးက ပုံစံ ပတခ(ဝင)-၈၊ ဝင်ငွေခွန် ငွေသွင်းချလန် ပုံစံ ပတခ(ဝင)-၁၉ ပေးပို့လာပြီးနောက် (၂၁) ရက်အတွင်း ပေးသွင်းရမည်။
၂။ ကုမ္ပဏီ(Company)
အထူးကုန်စည်ခွန်
-အထူးကုန်စည်များတင်သွင်းလျှင် (ကုန်စည်ကိုရွေးယူခြင်းမပြုမီ)
- အထူးကုန်စည်များထုတ်လုပ်လျှင်(ရောင်းချသည့်လကုန်ဆုံးပြီး (၁၀)ရက်အတွင်း)
- အထူးကုန်စည်ခွန်တင်ပို့လျှင်(တင်ပို့သည့်လ၏လကုန်ဆုံးပြီး(၁၀)ရက်အတွင်း
ပေးဆောင်ရပါမည်။ (အထူးကုန်စည်ခွန်ဥပဒေပုဒ်မ ၈)
လစဉ်ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်
ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် ကျသင့်သည့် လုပ်ငန်းဖြစ်လျှင် (သက်ဆိုင်ရာလကုန်ဆုံးပြီး (၁၀) ရက်အတွင်း) လစဉ် ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် ပေးဆောင်ရပါမည်။
ကြိုတင်ဝင်ငွေခွန်
သုံးလတစ်ကြိမ် ကြိုတင်ဝင်ငွေခွန် ပေးဆောင်ရမည်။ ပတခ(ဝင)-၁၈ ပုံစံချလန်ဖြင့် ပေးသွင်းရမည် ဖြစ်ပါသည်။
အပြီးသတ်စည်းကြပ်မှုအရပေးဆောင်ခြင်း
အခွန်ရုံးမှစည်းကြပ်သည့်စနစ်တွင်စည်းကြပ်မှုခံယူနေသည့် အခွန်ထမ်းများအနေဖြင့်-
- အပြီးသတ်စည်းကြပ်မှုအရ ပေးပို့လာသည့် ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် အခွန်တောင်းခံလွှာ ပတခ(ကသခ)-၁၇၊ ဝင်ငွေခွန်တောင်းခံလွှာ ပတခ(ဝင)-၈ အရ ထပ်မံပေးဆောင်ရမည့် အခွန်များကို အခွန်တောင်းခံလွှာပါ သတ်မှတ်နေ့ရက်အတွင်း ပေးဆောင်ရပါမည်။
အခွန်ထမ်းကိုယ်တိုင်အခွန်စည်းကြပ်သည့်စနစ်တွင် အခွန်ထမ်းဆောင်နေကြသော ကုမ္ပဏီများ အနေဖြင့် -
- အခွန်ထမ်းကိုယ်တိုင်အခွန်စည်းကြပ်သည့်ရုံးသည် ကုမ္ပဏီမှတင်သွင်းသည့် ကြေညာလွှာသည် မှန်ကန်ပြည့်စုံပါက လက်ခံကြောင်း Confirmation Letter အား အခွန်ထမ်းအား ထုတ်ပေးရပါမည်။ Confirmation Letter အားလက်ခံရရှိပါက မိမိ၏ ကြေညာလွှာ တွင်ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း အခွန်ပေးသွင်းရပါမည်။
- အခွန်စာရင်းစစ်အဖွဲ့၏စာရင်းစစ်ဆေး၍ အခွန်ထမ်းတင်သွင်းထားသည့် ကြေညာလွှာနှင့် ကွဲလွဲချက်တွေ့ရှိပါက အခွန်စာရင်းစစ်ဆေးချက်အရ အခွန်တောင်းခံလွှာ (SAS-3) ဖြင့် သက်ဆိုင်ရာအခွန်ထမ်းထံပေးပို့ပါမည်။ လက်ခံရရှိချိန်တွင် ကွဲလွဲချက်အရ ထပ်မံပေးသွင်းရမည့် အခွန်နှင့်ဒဏ်ငွေများကို ထပ်မံပေးဆောင်ရန်တာဝန်ရှိပါသည်။
၃။ ကိုယ်ပိုင်လုပ်ငန်း (Self-employ)
အထူးကုန်စည်ခွန်
- အထူးကုန်စည်များတင်သွင်းလျှင်(ကုန်စည်ကို ရွေးယူခြင်းမပြုမီ)
- အထူးကုန်စည်များထုတ်လုပ်လျှင်(ရောင်းချသည့်လကုန်ဆုံးပြီး(၁၀)ရက်အတွင်း)
- အထူးကုန်စည်ခွန်တင်ပို့လျှင်(တင်ပို့သည့်လ၏လကုန်ဆုံးပြီး(၁၀)ရက်အတွင်း) ပေးဆောင်ရပါမည်။ (အထူးကုန်စည်ခွန်ဥပဒေပုဒ်မ ၈)
လစဉ်ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်
-ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် ကျသင့်သည့်လုပ်ငန်းဖြစ်လျှင် (သက်ဆိုင်ရာလကုန်ဆုံးပြီး (၁၀) ရက်အတွင်း) လစဉ် ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်ပေးဆောင်ရပါမည်။
ကြိုတင်ဝင်ငွေခွန်
- သုံးလတစ်ကြိမ် ကြိုတင်ဝင်ငွေခွန် ပေးဆောင်ရမည်။ ပတခ(ဝင)-၁၈ ပုံစံ ချလန် ဖြင့် ပေးသွင်းရမည် ဖြစ်ပါသည်။
အပြီးသတ်စည်းကြပ်မှုအရပေးဆောင်ခြင်း
- အပြီးသတ်စည်းကြပ်မှုအရ ပေးပို့လာသည့် ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် အခွန်တောင်းခံလွှာ ပတခ(ကသခ)-၁၇၊ ဝင်ငွေခွန်တောင်းခံလွှာပတခ(ဝင)-၈ အရ ထပ်မံ ပေးဆောင်ရမည့်အခွန်များကို အခွန်တောင်းခံလွှာပါ သတ်မှတ်နေ့ရက်အတွင်း ပေးဆောင်ရပါမည်။
၄။ သမဝါယမလုပ်ငန်းများ ( Co-operative )
အထူးကုန်စည်ခွန်
- အထူးကုန်စည်ခွန်ကျသင့်သည့် အထူးကုန်စည်များ တင်သွင်းခြင်းဖြစ်ပါက ကုန်စည် ကိုရွေးယူခြင်းမပြုမီပေးဆောင်ရမည်။ (အထူးကုန်စည်ခွန်ဥပဒေပုဒ်မ ၈(က) (၁))၊
- အထူးကုန်စည်ခွန် ကျသင့်သည့် အထူးကုန်စည်များ ထုတ်လုပ်လျှင် ကျသင့်သည့် အထူးကုန်စည်ခွန်ကို ရောင်းချသည့်လကုန်ဆုံးပြီး (၁၀)ရက်အတွင်း ပေးဆောင်ရ ပါမည်။(အထူးကုန်စည်ခွန်ဥပဒေပုဒ်မ ၈)(က)(၂)(ကက)
- အထူးကုန်စည်ခွန် တင်ပို့လျှင် ကျသင့်သည့်အထူးကုန်စည်ခွန်ကို တင်ပို့သည့်လ၏ လကုန်ဆုံးပြီး(၁၀)ရက်အတွင်းပေးဆောင်ရပါမည်။(အထူးကုန်စည်ခွန်ဥပဒေပုဒ်မ၈)(က)(၃)
လစဉ်ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်
- လစဉ်ရောင်းရငွေ/ ဝန်ဆောင်မှုရငွေအပေါ် ကျသင့်သည့် ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်ကို သက်ဆိုင်ရာလကုန်ဆုံးပြီး(၁၀)ရက်အတွင်း ပေးဆောင်ရပါမည်။
ကြိုတင်ဝင်ငွေခွန်
- သက်ဆိုင်ရာဝင်ငွေနှစ်အတွင်း မိမိရရှိသည့် စုစုပေါင်းဝင်ငွေကိုခန့်မှန်းတွက်ချက်၍ ယင်းအပေါ် ကျသင့်မည့်ဝင်ငွေခွန်ကို သုံးလတစ်ကြိမ် ကြိုတင်ပေးဆောင်ရမည်။ ပတခ(ဝင)-၁၈ ပုံစံ ချလန်ဖြင့် ပေးသွင်းရမည်ဖြစ်ပါသည်။
အပြီးသတ်စည်းကြပ်မှုအရပေးဆောင်ခြင်း
- ဝင်ငွေနှစ်ကုန်ဆုံး၍ နှစ်ချုပ်ကုန်ရောင်းကြေညာလွှာပတခ(ကသခ)-၁၁၊ နှစ်ချုပ် ဝန်ဆောင်မှုကြေညာလွှာပတခ(ကသခ)-၁၂ နှင့် ဝင်ငွေကြေညာလွှာပတခ(ဝင)-၁ များ တင်သွင်းပြီး ယင်းကြေညာလွှာများအရ ထပ်မံပေးဆောင်ရမည့်အခွန်ကို တစ်ပါတည်း ပေးဆောင်ရပါမည်။
၅။ နိုင်ငံပိုင်စီးပွားရေးအဖွဲ့အစည်း(SEE)
အထူးကုန်စည်ခွန်
- အထူးကုန်စည်များတင်သွင်းလျှင် (ကုန်စည်ကို ရွေးယူခြင်းမပြုမီ)
- အထူးကုန်စည်များ ထုတ်လုပ်လျှင်(ရောင်းချသည့်လကုန်ဆုံးပြီး (၁၀)ရက်အတွင်း)
- အထူးကုန်စည်ခွန်တင်ပို့လျှင်(တင်ပို့သည့်လ၏လကုန်ဆုံးပြီး(၁၀)ရက်အတွင်း)
ပေးဆောင်ရပါမည်။ (အထူးကုန်စည်ခွန်ဥပဒေပုဒ်မ ၈)
လစဉ်ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်
ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်ကျသင့်သည့်လုပ်ငန်းဖြစ်လျှင်(သက်ဆိုင်ရာလကုန်ဆုံးပြီး(၁၀)ရက် အတွင်း) လစဉ်ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် ပေးဆောင်ရပါမည်။
ကြိုတင်ဝင်ငွေခွန်
သုံးလတစ်ကြိမ် ကြိုတင်ဝင်ငွေခွန် ပေးဆောင်ရမည်။ ပတခ(ဝင)-၁၈ ပုံစံချလန်ဖြင့် ပေးသွင်းရမည် ဖြစ်ပါသည်။
လစာဝင်ငွေခွန်ကျသင့်သည့် ဌာနဝန်ထမ်းများ၏ လစာဝင်ငွေခွန်ကို လစာငွေထုတ်ပေးရန် တာဝန်ရှိသည့် ငွေထုတ်သူအရာရှိက လစာမှဖြတ်တောက်၍ လစဉ်ပေးသွင်းရပါမည်။
အပြီးသတ်စည်းကြပ်မှုအရပေးဆောင်ခြင်း
- အပြီးသတ် စည်းကြပ်မှုအရ ပေးပို့လာသည့် ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်အခွန်တောင်းခံလွှာ ပတခ(ကသခ)-၁၇၊ ဝင်ငွေခွန်တောင်းခံလွှာ ပတခ(ဝင)-၈အရ ထပ်မံပေးဆောင်ရမည့် အခွန်များကို အခွန်တောင်းခံလွှာပါ သတ်မှတ်နေ့ရက်အတွင်း ပေးဆောင်ရပါမည်။
အခွန်ထမ်းကိုယ်တိုင်စည်းကြပ်သည့်စနစ်(SAS)ရုံးများတွင် စည်းကြပ်မှုခံယူသည့် နိုင်ငံပိုင်စီးပွားရေးအဖွဲ့အစည်းများအနေဖြင့်-
လုပ်ငန်းကတင်သွင်းသည့်(SAS)ပုံစံကြေညာလွှာသည် မှန်ကန်ပြည့်စုံကြောင်း အကြောင်းကြားသည့် Confirmation letter လက်ခံရရှိလျှင် ကြေညာလွှာတွင် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း အခွန်ပေးသွင်းရမည်။