အခွန်ဆိုင်ရာစီမံအုပ်ချုပ်မှုဥပဒေ ပုဒ်မ ၄၅၊ ပုဒ်မခွဲ (က) တွင် အခွန်ပေးဆောင်ရန် သတ်မှတ်ရက်တွင် အခွန်တစ်ရပ်ကို ပေးဆောင်ခြင်းမရှိပါက ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် သည် အခွန်ထမ်းထံသို့ အခွန်ပေးဆောင်ရန်တောင်းခံသည့် အကြောင်းကြားစာကို ပေးပို့မည်ဖြစ်ပြီး အကြောင်းကြားစာလက်ခံရရှိသည့်နေ့မှ ရက်ပေါင်း ၃၀ အတွင်း အခွန်ပေးဆောင်ရန် ပျက်ကွက်ပါက မပေးဆောင် သည့်အခွန်ကို မပြေကျန်ငွေအဖြစ် လည်းကောင်း၊ ယင်းအခွန်ထမ်းအား ပျက်ကွက်သူအဖြစ် လည်းကောင်း သတ်မှတ် ရမည်ဟု အခွန်ဆိုင်ရာ စီမံအုပ်ချုပ်မှုဥပဒေ ပုဒ်မ ၄၅၊ ပုဒ်မခွဲ (ဂ) တွင် မပြေကျန်ငွေ နှင့် ပျက်ကွက်သူဆိုင်ရာ သတ်မှတ်ချက်ကို ပြဋ္ဌာန်းထားပါသည်။ သို့ဖြစ်၍ မပြေ ကျန်ငွေဆိုသည်မှာ စည်းကြပ်မှုအရကျသင့်အခွန်ကို သတ်မှတ်ကာလအတွင်း အခွန် ပေးဆောင်ရန် ပျက်ကွက်ပါက မပေးဆောင်သည့်အခွန်ကို မပြေကျန်ငွေဟု သတ်မှတ်ပါသည်။

ပုဂ္ဂိုလ်စုအခွန်ထမ်းများ အီလက်ထရောနစ်စနစ် (e-Filing) ဖြင့် ကြေညာလွှာ တင်သွင်းဆောင်ရွက်ရာတွင် အခက်အခဲများ၊ မှားယွင်ချက်များအား အီလက်ထရောနစ် ဝန်ဆောင်မှုနည်းပညာဆိုင်ရာ အကူအညီပေးရေးစင်တာ (e-Services Helpdesk Center) အမှတ် (၅၉/၆၁)၊ မြေညီထပ်၊ ပန်းဆိုးတန်းလမ်း၊ ကျောက်တံတားမြို့နယ်၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး (ဖုန်းနံပါတ် ၀၁-၈၃၇၈၃၇၁၊ ၀၁-၈၃၇၀၁၉၅) တို့သို့ ဆက်သွယ် ဆောင်ရွက်နိုင်ပါသည်။

ကုမ္ပဏီ၏ လိုအပ်သည့်စာတမ်းအမှတ်အသားများ ထိန်းသိမ်းရန်ပျက်ကွက်ပါက ပျက်ကွက်မှုအတွက် အခွန်ဆိုင်ရာစီမံအုပ်ချုပ်မှုဥပဒေ ပုဒ်မ ၇၀၊ ပုဒ်မခွဲ (က) အရ ပျက်ကွက်မှုဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသည့် ရက်တစ်ရက်ချင်းစီအတွက်ဖြစ်စေ၊ ရက်တစ်ရက် ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအတွက်ဖြစ်စေ ပုဒ်မခွဲ (ခ) ပါ ဒဏ်ကြေးငွေသည်-

(၁)    ကျပ် ငါးသိန်း ထက်မပိုသည့် အခွန်ပေးဆောင်ရန် တာဝန်ရှိသူဖြစ်ပါက ပျက်ကွက်မှု ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသည့် ရက် တစ်ရက်စီ အတွက် တစ်ရက် လျှင် ကျပ်ငါးထောင်ဖြစ်သည်။

(၂)    ကျပ် သိန်း၅၀ ထက်မပိုသည့် အခွန်ပေးဆောင်ရန် တာဝန်ရှိသူဖြစ်ပါက ပျက်ကွက်မှုဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသည့် ရက် တစ်ရက်စီ အတွက် တစ်ရက် လျှင် ကျပ် ငါးသောင်းဖြစ်သည်။

(၃)    ကျပ် သိန်း ၅၀ ထက်ကျော်လွန်သည့် အခွန်ပေးဆောင်ရန် တာဝန်ရှိသူဖြစ်ပါ က ပျက်ကွက်မှု ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသည့် ရက် တစ်ရက်စီ အတွက် တစ်ရက်လျှင် ကျပ် တစ်သိန်း ဖြစ်ပါသည်။

ကုမ္ပဏီတွင် e-mail လိပ်စာ ပြောင်းလဲခြင်းအတွက် အခွန်ဆိုင်ရာစီမံအုပ်ချုပ်မှု ဥပဒေ ပုဒ်မ ၉၊ ပုဒ်မခွဲ (စ) အရ အခွန်စည်းကြပ်ခံယူလျက်ရှိသောသက်ဆိုင်ရာ အခွန်ရုံးသို့ သတင်းအချက်အလက်ပြောင်းလဲမှုပုံစံ ပတခ(ကသခ)-၀၁-၀၃ ကို စာဖြင့်တင်ပြရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုသို့ တင်ပြရာတွင် ကုန်သွယ် လုပ်ငန်းခွန်ဥပဒေ၊ အထူးကုန်စည်ခွန်ဥပဒေတို့နှင့် သက်ဆိုင်သည့်ကိစ္စ ဖြစ်ပါက ပြောင်းလဲမှု ပြုလုပ်ပြီး ၁၅ ရက်အတွင်း၊ ဝင်ငွေခွန်ဥပဒေနှင့် သက်ဆိုင်သည့် ကိစ္စရပ် ဖြစ်ပါကပြောင်းလဲ မှုပြုလုပ်ပြီး တစ်နှစ်အတွင်း ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်ထံစာဖြင့် အကြောင်းကြားရမည် ဖြစ်ပါသည်။

အခွန်စည်းကြပ်မှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အခွန်ဆိုင်ရာစီမံအုပ်ချုပ်မှုဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၉၊ ပုဒ်မခွဲ (က) အရ စည်းကြပ်မှုအသစ် (သို့မဟုတ်) ပြင်ဆင်စည်းကြပ်မှုအပါအဝင် စည်းကြပ်မှု တစ်ခုခုကို စည်းကြပ်မှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ သက်ဆိုင်ရာအခွန်ကာလကုန်ဆုံးပြီး ခြောက်နှစ်အတွင်း ဆောင်ရွက်ခွင့်ရှိသည်။ ပုဒ်မခွဲ (ခ) အရ အောက်ပါစည်းကြပ်မှုတစ်ရပ်ရပ်တွင် စည်းကြပ်မှုနှင့်စပ်လျဉ်းသည့် သက်ဆိုင်ရာ အခွန်ကာလကုန်ဆုံးပြီး ၁၂ နှစ်အတွင်း စည်းကြပ်မှုအသစ် သို့မဟုတ် ပြင်ဆင်စည်းကြပ်မှုပြုနိုင်သည်-

(၁)    ပုဒ်မ ၂၇၊ ပုဒ်မခွဲ (ဂ) အရ စည်းကြပ်မှု၊

(၂)    မူလစည်းကြပ်မှုသည် အခွန်ထမ်း၏ လိမ်လည်လှည့်ဖြားမှုကြောင့် သို့မဟုတ် တမင်လျစ်လျူရှုမှုကြောင့်မမှန်မကန်သော သတင်းအချက်အလက်အပေါ် အခြေခံ၍ပြုလုပ်ခဲ့ရခြင်း ဖြစ်ပါက ပုဒ်မ ၂၈၊ ပုဒ်မခွဲ (က) အရ စည်းကြပ်မှု တို့ ဖြစ်ပါသည်။

ကုမ္ပဏီအနေဖြင့် လိုက်နာကျင့်သုံးရန် သတ်မှတ်ချက် ၁/၂၀၂၀ ၏ နိုင်ငံတကာ စာရင်းကိုင်စံ ၂၁ နှင့် မြန်မာနိုင်ငံစာရင်းကိုင်စံ ၂၁ တို့အရ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ခြင်းမှ ရရှိသည့် နိုင်ငံခြားငွေကြေးကို လုပ်ဆောင်ချက်ပေါ်ပေါက်သည့်နေ့ရှိ ငွေလဲလှယ် နှုန်းဖြင့် တန်ဖိုးသင့်၍ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်သည့် ငွေကြေး (Functional Currency) အဖြစ်ဦးစွာ စာရင်းရေးသွင်းရမည်ဖြစ်သည်။ ဝင်ငွေရရှိသည့်နေ့ရှိ ငွေလဲလှယ်နှုန်းနှင့် လုပ်ဆောင်ချက် ပေါ်ပေါက်သည့်နေ့ရှိ‌ ငွေလဲလှယ်နှုန်းအကြား ကွာခြားသည့် ပမာဏကို အမြတ် သို့မဟုတ် အရှုံးအဖြစ်စာရင်းရေးသွင်းရမည်ဖြစ်သည်။ စာရင်း ပိတ်သည့်နေ့ (Balance Date) အထိ ပေးချေခြင်း မရှိသေးသောကျန်ရှိသည့် ငွေကြေး ပမာဏကို အဆိုပါ စာရင်းပိတ်သည့်နေ့ (Balance Date) ရှိငွေလဲလှယ်နှုန်းဖြင့် ပြန်လည်တန်ဖိုးသင့်ရမည် ဖြစ်သည်။ စာရင်းကိုင်စံများအရ အရှုံး/အမြတ်စာရင်းတွင် ငွေလဲလှယ်နှုန်းကြောင့် ပေါ်ပေါက်သည့်အမြတ် သို့မဟုတ် အရှုံးတို့ကို မည်သို့ပင် စာရင်းရေးသွင်းစေကာမူ မြန်မာနိုင်ငံအခွန်ဥပဒေများအရ အမှန်တကယ်ပေါ်ပေါက် ခြင်းမရှိသည့် အမြတ်နှင့် အရှုံး တို့ကို စည်းကြပ်ခွင့်/ နုတ်ပယ်ခွင့်ရှိမည် မဟုတ်ပါ။ အသေးစိတ်သိရှိလိုပါက လိုက်နာ ကျင့်သုံးရန် သတ်မှတ်ချက် ၁/၂၀၂၀ အား ပြည်တွင်းအခွန်များဦးစီးဌာန၏ website ဖြစ် သော www.ird.gov.mm ၏ policy & law ထဲတွင် ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်ပါသည်။

အကျိုးအမြတ်မယူသောအဖွဲ့အစည်းများအနေဖြင့် အခွန်ထမ်းမှတ်ပုံတင်အမှတ် (TIN) ရရှိပြီး (၁) လအတွင်း အဖွဲ့အစည်း၏ Letter Head ဖြင့် အခွန်ထမ်းဝန်ဆောင်မှုဗဟို အဖွဲ့ရုံး၊ အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်ထံလိပ်မူ၍ အကျိုးအမြတ်မယူသောအဖွဲ့အစည်းအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ်လျှောက်ထားရာတွင် “အကျိုးအမြတ်မယူသောအဖွဲ့အစည်း အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ်လျှောက်ထားခြင်း” ဟု အကြောင်းအရာဖော်ပြပြီး ထိုက်သင့် ရုံးခွန်တံဆိပ်ခေါင်း ၂၀၀ ကျပ် ကပ်နှိပ်၍ လျှောက်ထားရမည်ဖြစ်ပြီး လျှောက်လွှာနှင့်အတူ စီမံကိန်း၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့်စက်မှုဝန်ကြီးဌာန၏ အမိန့်ကြော်ငြာ စာအမှတ် (၇၉/၂၀၂၀) အရ အောက်ပါအထောက်အထားများကိုပြည့်စုံစွာ ပူးတွဲ လျှောက်ထားရမည် ဖြစ်ပါသည်-

(က) အခွန်ထမ်းမှတ်ပုံတင်အမှတ် TIN ကို အသုံးပြု၍ မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်က လိုင်စင်ထုတ်ပေးသည့် ဘဏ်တစ်ခုခုတွင် ဖွင့်လှစ်ထားသည့် ဘဏ်စာရင်းအမှတ်၊

(ခ)   တည်ဆဲဥပဒေတစ်ရပ်ရပ်နှင့်အညီ သက်ဆိုင်ရာအစိုးရဌာန သို့မဟုတ် အစိုးရ အဖွဲ့အစည်း (အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာန၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့်ကုမ္ပဏီများ ညွှန်ကြားမှု ဦးစီးဌာန စသည်) နှင့်အခြားအဖွဲ့အစည်းများက အသိအမှတ်ပြုထုတ်ပေးထား သည့် မှတ်ပုံတင်လက်မှတ်၊

(ဂ)   အဖွဲ့အစည်း၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေအနေ ဖော်ပြချက်၊ သင်းဖွဲ့မှတ်တမ်း၊ သင်းဖွဲ့ စည်းမျဉ်း မိတ္တူနှင့် ပြင်ဆင်/ဖြည့်စွက်ခြင်းများရှိပါက ယင်းတို့၏မိတ္တူ၊

(ဃ) လျှောက်ထားသည့်နှစ်မတိုင်မီ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်၏ နှစ်ချုပ်ဘဏ္ဍာရေးရှင်းတမ်း၊

(င)     အကျိုးအမြတ်မယူသောအဖွဲ့အစည်းအဖြစ် မိမိတို့ဆောင်ရွက်ခဲ့သည့် အချက် အလက်မှတ်တမ်းများနှင့်အတူ လျှောက်ထားရမည်ဖြစ်ပါသည်။

အကျိုးအမြတ်မယူသောအဖွဲ့အစည်းမှ လစာဝင်ငွေခွန်ပေးဆောင်ရာတွင် အကျိုးအမြတ် မယူသောအဖွဲ့အစည်းသည် အခွန်ထမ်းမှတ်ပုံတင်အမှတ်မရှိသေးပါက (TIN Certificate) ရရှိအောင် ဦးစွာဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ပြီး (TIN) ရရှိပါက အခွန်ထမ်းကြီးများဆိုင်ရာ အခွန်ရုံး (၁) နှင့် ဆက်သွယ်၍ Online Payment ဖြင့်ပေးသွင်းနိုင်ကြောင်း အကျိုးအမြတ်မယူသောအဖွဲ့အစည်းများ၏ အခွန်ထမ်းမှတ်ပုံတင်အမှတ်ရရှိရန် အမိန့် ကြော်ငြာစာအမှတ် ၇၉/၂၀၂၀၊ ညွှန်ကြားလွှာအမှတ် ၄/၂၀၂၁ နှင့်အညီ အောက်ပါ အချက်အလက်များဖြင့် လျှောက်ထားရယူနိုင်ပါကြောင်း-

(၁) အကျိုးအမြတ်မယူသောအဖွဲ့အစည်းများအခွန်ထမ်းမှတ်ပုံတင်အမှတ်လျှောက်လွှာ၊

(၂)    တည်ဆဲဥပဒေတစ်ရပ်ရပ်နှင့်အညီ သက်ဆိုင်ရာအစိုးရဌာန သို့မဟုတ် အစိုးရ အဖွဲ့အစည်း၊ (အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာန၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုမ္ပဏီများ ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနစသည်) နှင့် အခြားအဖွဲ့အစည်းများက အသိအမှတ်ပြုထုတ်ထားသည့်မှတ်ပုံတင်လက်မှတ်၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုမ္ပဏီများညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန (Dica) ဖြစ်ပါက (Company Extract Form)

(၃)    MOU (နားလည်မှုစာချွန်လွှာ) တို့ဖြစ်ပါသည်။

ပုဂ္ဂလိကဘဏ်များရှိ မိမိတို့၏ဘဏ်ငွေစာရင်းမှ အီလက်ထရောနစ် ငွေပေးချေမှု နည်းလမ်းများဖြင့်လည်းကောင်း၊ မိုဘိုင်းငွေပေးချေမှုနည်းလမ်းများ (Mobile Banking, Mobile Payment) ဖြင့်လည်းကောင်း၊ MPU Debit Card/ MPU Corporate Debit Card ကို အသုံးပြု၍လည်းကောင်း မြန်မာ့စီပွားရေးဘဏ်၊ ဘဏ်ခွဲများရှိ သက်ဆိုင်ရာ အခွန်ရုံး၏ဘဏ်စာရင်းသို့ ပေးဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ နိုင်ငံပိုင်ဘဏ်များတွင် ငွေစာရင်းဖွင့်လှစ်ထားသည့် အခွန်ထမ်းများအနေဖြင့်သာ Cheque လက်မှတ်ကို အသုံးပြု၍ စာရင်းပြောင်း (Transfer) နည်းဖြင့် အခွန်ပေးဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။

e–Filing Management System ဖြင့် ကြေညာလွှာတင်သွင်းမည်ဆိုပါက ပြည်တွင်း အခွန်များဦးစီးဌာန၏ website ဖြစ်သော www.ird.gov.mm ၏ e-Filing services Login Here မှတဆင့် link ဝင်ရောက်၍ လည်းကောင်း၊ (https://efiling.ird.gov.mm) link မှလည်းကောင်း ဝင်ရောက်၍ စနစ်အသုံးပြုခွင့်အတွက် ပထမဦးစွာ Account Register ကို အောက်ပါအတိုင်းအဆင့်ဆင့်ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ အခွန်ထမ်း ကိုယ်တိုင်တင်သွင်းခြင်း ဖြစ်ပါက User Type တွင် Taxpayer ကို ရွေးရမည်ဖြစ်ပြီး ကြေညာလွှာကို အခွန်ထမ်းမှ တင်သွင်းခြင်းမဟုတ်ဘဲ ဆောင်ရွက်ခယူ၍ ကြေညာလွှာ ဖြည့်သွင်းသူမှ တင်သွင်းခြင်းဖြစ်ပါက Paid Preparer ကို ရွေးရမည်ဖြစ်သည်။

• Tax office တွင် သက်ဆိုင်ရာအခွန်ရုံးကိုရွေးပါ
• TIN Number တွင် ကြေညာလွှာတင်သွင်းမည့် ကုမ္ပဏီ၏ဂဏန်း ၉ လုံးပါ TIN ကိုထည့်ပါ
• E-mail တွင် မိမိအသုံးပြုလိုသည့် e-mail ကိုထည့်ပါ
• Phone Number တွင် e-Filing ကိစ္စအတွက် ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်ရမည့် ဖုန်းနံပါတ်ထည့်ပါ
• CAPTCHA Code ကိုထည့်သွင်းပြီးပါက Register Button ကို နှိပ်ပါ
• “Registration has finished” ဟုပေါ်ပေါက်လာပါက Registration Request ပြုလုပ်ခြင်းပြီးစီးပြီဖြစ်ပါသည်။

                       ဌာနဘက်မှ အချက်အလက်များစစ်ဆေးပြီးပါက Account Register ကို အတည်ပြု သည့် E-mail ပေးပို့ပါမည်။ ဌာနမှပေးပို့သော Registration Confirm e-mail မှ တစ်ဆင့် စနစ်အသုံးပြုနိုင်ပါရန် အတွက် မိမိနှင့် သက်ဆိုင်သည့် အချက်အလက်များ နှင့် လျှို့ဝှက်ကုဒ် ထည့်သွင်းပါ။ ထို့နောက် “Confirm e-mail” ကို Click နှိပ်ပါ “Account is ready” ဟုပေါ်က login ဝင်ရောက်အသုံးပြုနိုင်ပြီဖြစ်ပါသည်။